Từ tháng 6, Các tàu Cảnh sát Biển Trung Quốc (CCG) vẫn đang quấy rối một giàn khoan  hoạt động tại một khối dầu khí Việt Nam gần Bãi Tư Chính, một thực thể chìm dưới nước ở Biển Đông. Trong khi đó, kể từ tháng 7 đến giờ, một nhóm lớn tàu CCG đã hộ tống tàu khảo sát Trung Quốc Haiyang Dizhi 8, thuộc sở hữu của nhà nước, hoạt động ngoài khơi bờ biển Việt Nam ở khu vực phía bắc. Những hành động này đã thu hút sự chú ý đến vai trò ngày càng to lớn của CCG trong việc khẳng định chủ quyền Trung Quốc đối với các nguồn tài nguyên dưới đáy biển trên khắp Biển Đông. Chúng cũng nêu bật lên việc tiếp cận của CCG với các cơ sở cảng mới được xây dựng trên các đảo nhân tạo ở Trường Sa cho phép CCG duy trì những cuộc triển khai như vậy. Nhưng điều ít được đánh giá cao là sự hiện diện thường xuyên mà CCG duy trì xung quanh một số thực thể quan trọng mang tính tượng trưng ở Biển Đông: Bãi cạn Luconia, Bãi Cỏ Mây, và Bãi cạn Scarborough.

AMTI đã nhận diện 14 tàu CCG đang phát tín hiệu hệ thống nhận dạng tự động (AIS) khi đang tuần tra các thực thể này trong năm qua. Đây chỉ là một tập hợp nhỏ của hạm đội CCG đang hoạt động trên Biển Đông, và nhiều tàu khác lảng vảng tại các căn cứ Trung Quốc ở Hoàng Sa và Trường Sa, hoặc tuần tra quanh các tiền đồn của các bên tuyên bố chủ quyền khác (chẳng hạn như Đảo Thị Tứ).

Các tàu tuần tra Luconia, Cỏ Mây, và Scarborough đa số thường thuộc về các lớp Shucha IIZhaolai. Các tàu này phần lớn không được trang bị vũ khí, ngoại trừ vòi phun nước và các vũ khí nhỏ, nhưng lớn hơn nhiều so với các tàu chấp pháp hoặc đa số các tàu hải quân của các nước láng giềng. Điều này khiến chúng lý tưởng cho các hoạt động có thể bao gồm đe dọa va chạm, và nếu cần thiết, huých và đuổi các tàu khác đi mà không cần sử dụng vũ lực. Các tàu với nhiều vũ trang hơn như lớp Zhaoduan Zhaojun, cả hai đều có đại bác 76 mm, cũng đã tuần tra những khu vực này nhưng thường được thấy nhiều hơn trong các cuộc triển khai lớn hơn chẳng hạn như những cuộc triển khai diễn ra ngoài khơi bờ biển Việt Nam hoặc xung quanh Đảo Thị Thứ do Philíppin nắm giữ bắt đầu từ tháng 12 năm 2018.

Điều thực sự tách biệt các tàu tuần tra Luconia, Cỏ Mây, và Scarborough là dường như các tàu này muốn được nhận thấy. Hầu hết các tàu thương mại trên 300 tấn được yêu cầu phát tín hiệu hệ thống nhận dạng tự động (AIS) để tránh va chạm, nhưng các tàu quân sự và tàu chấp pháp có toàn quyền quyết định về thời điểm và địa điểm phát tín hiệu. Các tàu CCG ở những nơi khác trên Biển Đông thường không phát tín hiệu AIS hoặc chỉ làm như vậy khi ra vào cảng. Nhưng ở mức độ thấp hơn, những tàu tuần tra Bãi cạn Luconia, Bãi Cỏ Mây, và Bãi cạn Scarborough dường như phát sóng thường xuyên hơn. Có ít nhất một tàu phát sóng từ Luconia 258 trên 365 ngày qua. Ít nhất một tàu phát tại Cỏ Mây 215 ngày, và từ Scarborough trong 162 ngày.

 

Tàu Haijing 3308, một tàu tuần tra CCG thuộc lớp Shucha II, là tiêu biểu cho hành động này. Trong khoảng từ tháng 9 năm 2018 đến tháng 9 năm 2019, các tín hiệu AIS chỉ ra rằng tàu 3308 đã thực hiện các cuộc tuần tra quanh Bãi Cỏ Mây, Bãi cạn Scarborough, và Bãi cạn Luconia, ngoài việc tham gia quấy rối các hoạt động dầu khí của Việt Nam ở Khối 06-01 và hộ tống tàu khảo sát Trung Quốc ở khu vực phía bắc. Tàu cũng sử dụng các cơ sở cảng Trung Quốc ở Đá Xu Bi giữa các cuộc tuần tra.

Mô hình tuần tra này nêu bật một mục tiêu quan trong của CCG trên Biển Đông—tạo ra sự hiện diện thường xuyên, dễ thấy của Trung Quốc tại các địa điểm quan trọng mà Bắc Kinh tuyên bố chủ quyền nhưng không có bất kỳ cơ sở thường trú nào. Vì sao là Luconia, Cỏ Mây, và Scarborough?

Bãi cạn Luconia là một loạt các bãi đá quan trọng mang tính biểu tượng ngoài khơi bờ biển bang Sarawak của Malaysia mà Trung Quốc dường như quyết tâm kiểm soát mà không chiếm đóng về mặt vật chất. Bắc Kinh, cùng với Đài Bắc, coi chúng là một phần của Quần đảo Trường Sa đang tranh chấp mặc cho khoảng cách địa lý của chúng từ nơi đó. Một trong những bãi đá, Luconia Breakers, có thể bao gồm một dải cát nhỏ trên mặt nước khi thủy triều lên, nhưng phần còn lại hoàn toàn chìm dưới nước. Tàu CCG vẫn đang tuần tra Luconia thường xuyên kể từ tháng 9 năm 2013. Thực tế, một trong những tàu CCG đang quấy rối các hoạt động của Việt Nam gần Bãi Tư Chính tham gia vào hành vi hăm dọa tương tự một giàn khoan ở khu vực Malaysia gần Luconia Breakers vào tháng 5. Chính phủ Malaysia không công nhận sự quấy rối này và thường tránh đề cập đến sự hiện diện nhiều năm của CCG. Nhưng các nhà chức trách rõ ràng nhận thức được điều này, bằng chứng là các tàu Hải quân Hoàng gia Malaysia theo dõi không thường xuyên các cuộc tuần tra của Trung Quốc. Ví dụ, các Tàu chiến RMN 3502 và 176 lần lượt tuần tra gần tàu Haijing 3306 ở Bãi cạn Luconia trong ít nhất 2 ngày vào tháng 9 và tháng 10 năm 2018. Gần đây nhất, tàu Ka Bunga Mas 5, một tàu phụ trợ hải quân Malaysia, đã đang hoạt động gần 2 hải lý so với tàu Haijing 5401, khi tàu này bắt đầu tuần tra khu vực này vào ngày 22 tháng 9.

Bãi Cỏ Mây là một bãi đá nằm hoàn toàn dưới nước cách chưa đến 20 hải lý so với Đảo Vành Khăn, tiền đồn lớn nhất của Trung Quốc tại Quần đảo Trường Sa. Để đáp trả sự chiếm đóng của Trung Quốc ở Đảo Vành Khăn năm 1994, năm 1999 Philíppin đã cố tình cho mắc cạn một tàu đổ bộ vận tải từ thời Thế Chiến II, tàu BRP Sierra Madre, ở bãi đá. Từ đó đến nay, con tàu đã được sử dụng làm một tiền đồn thường trú cho một hạm đội nhỏ của Philippin, mặc dù Trung Quốc yêu cầu phải di dời tàu ra chỗ khác. Trung Quốc tăng cường sự hiện diện tuần tra gần Bãi Cỏ Mây vào tháng 5 năm 2013 và phong tỏa binh lính trên tàu Sierra Madre trong nhiều tuần vào tháng 3 năm 2014. Nhiều báo cáo quấy rối gần đây  bao gồm việc trực thăng CCG quấy rầy một nhiệm vụ tiếp tế của Philíppin bằng vào tháng 5 năm 2018 và một báo cáo từ Bộ Quốc Phòng Philíppin rằng tàu Haijing 3305, một tàu thuộc lớp Shucha II khác, đã chặn đường của ba tàu tiếp tế vào tháng 5 năm 2019.

Một điều không bất thường là sự triển khải tàu của 3305 quanh Bãi Cỏ Mây là một phần của mô hình tuần tra CCG thường xuyên không liên tục gần tàu Sierra Madre. Các cuộc tuần tra gần đây của những tàu cùng cỡ, Haijing 3307 vào tháng 7 và Haijing 3306 vào tháng 8, là ví dụ minh họa.

Địa điểm thứ ba mà những tàu tuần tra CCG phát sóng AIS này thường lui tới nhiều nhất là Bãi cạn Scarborough, nơi được coi là trung tâm của căng thẳng Sinô-Philíppin kể từ năm 2012 khi Trung Quốc nắm quyền kiểm soát thực thể này. CCG cũng như các tàu dân quân hàng hải Trung Quốc đã duy trì sự hiện diện tại Scarborough kể từ đó, với ít nhất một tàu Trung Quốc luôn luôn thả neo ngay bên trong con kênh duy nhất để vào đầm phá của bãi đá. Kể từ cuối năm 2016, và một số lần từ giữa năm 2012 đến 2016, CCG đã cho phép người Philíppin đánh cá xung quanh chu vi của đầm phá. Nhưng những hoạt động này được diễn ra dưới sự theo dõi của các tàu Trung Quốc, được báo cáo là quấy rối và tống tiền ngư dân.

Các tàu CCG thường xuyên phát sóng AIS khi đang tuần tra Scarborough, nhưng không nhất quán như khi tuần tra tại Bãi Cỏ Mây và Luconia. Có thể là bởi vì không giống những bãi đã khác được Philíppin và Malaysia quản lý hiệu quả, Trung Quốc nắm vững quyền kiểm soát Scarborough. Mỗi ngư dân Philíppin trở về từ bãi đều xác nhận sự hiện diện của Trung Quốc, và hình ảnh vệ tinh cho thấy tàu Trung Quốc vẫn nằm nguyên trong đầm phá. Điều này có thể giải thích tại sao tàu CCG thường xuyên tuần tra xung quang bãi cạn không thấy cần phải thông báo vị trí của họ như một tuyên bố chủ quyền, mặc dù họ cũng không thiết tắt máy thu phát của họ.

Tàu của chính phủ Trung Quốc bên trong Bãi cạn Scarborough, ngày 15 tháng 5 năm 2019

Mô hình tuần tra của Trung Quốc ở những thực thể này đã trở nên nhất quán hơn trong những năm gần đây, và đặc biệt là với sự hoàn thiện các công trình bến cảng tại các căn cứ ở Quần đảo Trường Sa. Có vẻ không có khu vực tranh chấp nào mà sự hiện diện của CCG lại kiên trì như vậy, và rõ ràng là Trung Quốc muốn các đối tác khu vực biết là họ đang có mặt ở đó. Bắc Kinh đã thể hiện một sự quan tâm đặc biệt đến Bãi đá Luconia, Bãi Cỏ Mây và Bãi đá Scarborough. Có vẻ như Trung Quốc đặt cược rằng nếu họ có thể duy trì sự hiện diện tạm trú của CCG trong thời gian đủ dài, các quốc gia khu vực cuối cùng cũng sẽ thừa nhận sự kiểm soát thực tế của Trung Quốc tại những khu vực đó. Và nếu chiến lược đó thành công ở Bãi đá Luconia và Bãi Cỏ Mây (vì chiến lược có thể coi là đã thành công ở Scarborough), điều này sẽ như một kế hoạch thuyết phục cho việc mở rộng sự quản trị của Trung Quốc sang những bãi đá và bãi cạn khác.